رفراکتومتر چیست ؟
رفراکتومتر ازمایشگاهی یا رفرکتومتر به معنای شکست سنج، که جهت شناسایی و تشخیص درجه خالص بودن مواد آزمایشگاهی به کار برده می شود.
رفراکتومتر (refractometer) از دو کلمه (Refract (o به معنی شکستن و meter به معنی سنجش تشکیل شده است و به معنی شکست سنج است. رفراکتومتر نوعی دستگاه برای تشخیص خلوص و شناسایی مواد در آزمایشگاه می‌باشد و به عملی که انجام می‌دهد رفراکتومتری گفته می‌شود؛ رفراکتومتری در واقع ضریب شکست مایعات و گازها و جامدات می‌باشد.
در مصارف پزشکی و آزمایشگاهی رفراکتومتر برای تشخیص میزان اوره، چربی خون، غلظت مایعات، قند خون و همچنین پروتئین خون مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهمترین کاربرد آن تعیین غلظت Urine است. این دستگاه خارج از موراد پزشکی و آزمایشگاهی در موارد صنعتی نیز کاربرد دارد؛ مانند استفاده در حوضچه‌های پرورش آبزیان و همچنین تهیه نمک طعام. در دامپزشکی، از انکسار سنج برای اندازه‌گیری کل پروتئین پلاسما در نمونه‌ی خون و ادرار استفاده می‌شود. در تشخیص‌های دارویی و فارماکولوژی، از این دستگاه برای اندازه‌گیری چگالی ویژه‌ی ادرار انسان استفاده می‌شود.
نحوه کار رفراکتومتر
نحوه کار رفراکتومتر آزمایشگاهی به این صورت است که نور از مایع عبور می‌کند و ضریب شکست آن اندازه‌گیری می‌شود. ضریب شکست به دست آمده برای هر نمونه متفاوت بوده و منحصربفرد می‌باشد. در رفراکتومتر یک خط نور دیده می‌شود که با منشورهای مختلف بدست می‌آید که با عدسی های مختلف برای اپراتور قابل مشاهده می‌باشد.
N ضریب شکست محیط غلیظ، n ضریب شکست (یا همان بریکس) رقیق و i و r به ترتیب زوایای تابش و شکست هستند. در رفراکتومتری زمانی که زاویه تابش ۹۰ یا بحرانی شود اندازه‌گیری می‌شود.
نحوه کار کردن با رفراکتومتر و همچنین خواندن آن می‌توان گفت آسان است و نیاز به تجربه و تخصص زیادی ندارد، یک الی دو قطره از مایعی که در آن ماده حل شده وجود دارد بر روی صفحه شیشه‌ای دستگاه ریخته و درپوش دستگاه را می‌بندیم و جلو نور قرار می‌دهیم. این نور می‌تواند نور خورشید باشد و یا نور مصنوعی محیط. حال عدد بریکس بر روی دستگاه نقش می‌بندد و شما می‌توانید با کمک گرفتن از جدول بریکس این اعداد را تفسیر نمایید. همچنین جدول تصحیح حرارتی نیز می‌تواند کمک بسزایی انجام دهد.
در علم آزمایشگاهی امروزه علاوه بر مواردی که در بالا نام بردیم مواردی مانند شوری و PH آب و ارزش غذایی را نیز با رفراکتومتر می‌توان بدست آورد.