مولتی متر چگونه کار میکند ؟

  مولتی متر دیجیتال (Digital Multimeter) با نمایش مقادیر ولتاژ، جریان، مقاومت، مقدار خازن و … به صورت عددی بر روی نمایشگر دیجیتالی خود، کار را برای اندازه گیری بسیار راحت کرده است. در مولتی متر دیجیتال مقدار عددی کمیت مورد اندازه گیری نمایش داده می شود و بر خلاف کار با مولتی متر آنالوگ، دیگر نیازی به محاسبات ذهنی نداریم. همچنین در کار با اهم متر دیجیتال نیازی به Zero Adjust (تنظیم صفر) نداریم. مولتی متر دیجیتال انواع و اقسام مختلف در شکل ها، اندازه ها و قیمت های مختلف و با امکانات مختلف ساخته می شوند. در همۀ مولتی مترهای دیجیتال، اهم متر دیجیتال، ولت متر دیجیتال و آمپرمتر دیجیتال وجود دارد و در اغلب آنها امکان اندازه گیری خازن، تست دیود، اندازه گیری دما، اندازه گیری فرکانس، اندازه گیری hFE ترانزیستور و تست Buzzer وجود دارد. در این نوشته به روش کار با مولتی متر دیجیتال همچون مولتی مترهای تصویر 1 می پردازیم. یعنی مولتی متر دیجیتالی که دارای نمایشگر دیجیتالی است و دارای قابلیت اندازه گیری مقدار خازن، تست دیود، hFE ترانزیستور، اندازه گیری دما، اندازه گیری فرکانس و تست بازر است.

کار با مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری ولتاژ AC با ولت متر دیجیتال

برای اندازه گیری ولتاژ متناوب (AC) باید سوکت پراب مثبت (قرمز) و پراب COM (مشکی) را به مکان اندازه گیری ولتاژ روی مولتی متر وصل کرد. سپس سلکتور روی مولتی متر دیجیتال را روی VAC یا mVAC (میلی ولت AC) قرار داد و سر پراب قرمز و مشکی را بین دو نقطه ای که می خواهیم ولتاژ آن را اندازه بگیریم متصل کنیم. در اندازه گیری ولتاژ AC تفاوتی ندارد که پلاریته را رعایت کنیم یا نه. در مولتی متر دیجیتال، وقتی ولتاژ AC را اندازه می گیریم، عددی که روی نمایگر نمایش داده می شود، مقدار مؤثر ولتاژ است. مثلاً برق شهر را 220 ولت نشان می دهد و این عدد بیان گر ولتاژ RMS یا مؤثر برق شهر است. این مطالب برای مولتی متر دیجیتال دارای رنج اتوماتیک است. در ادامه روش اندازه گیری ولتاژ AC برای مولتی متر دیجیتال رنج دستی توضیح داده می شود.

وقتی قرار است ولتاژهای کم در حد میلی ولت را اندازه بگیریم، سلکتور را باید روی mV قرار دهیم. اگر می دانیم ولتاژ بالاتر از حد میلی ولت AC است، سلکتور را روی VAC قرار می دهیم. حدود هر کدام از مواردی که سلکتور روی آن قرار می گیرد، در دفترچۀ راهنمای مولتی متر آورده می شود. اگر نمی دانیم که ولتاژی که قرار است اندازه بگیریم، در چه رنجی است، باید ابتدا آن را با VAC اندازه بگیریم، اگر مقدار کمی یعنی زیر حد مولتی متر دیجیتال در mVAC بود، آن را با mV اندازه می گیریم تا مقدار دقیق تر نمایش داده شود. در مولتی متر دیجیتال تصویر 2 اگر ولتاژ اندازه گیری شده با mV، بیشتر از حد باشد، عبارت OL در نمایشگر نشان داده می شود که بیانگر خارج بودن ولتاژ از محدودۀ قابل اندازه گیری است.

اگر با مولتی متر دیجیتال تصویر 2 بخواهیم مقدار ولتاژ AC را برای ولتاژهای در حد میلی ولت اندازه بگیریم، باید سلکتور را روی mV قرار دهیم و همچنین با دکمۀ SELECT روی مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری ولتاژ را از mVDC روی mVAC قرار دهیم.

کار با مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری ولتاژ DC با ولت متر دیجیتال

برای اندازه گیری ولتاژ DC با مولتی متر دیجیتال کافی است سوکت پراب ها رو روی مولتی متر شبیه تصویر 2، سلکتور را روی VDC و پراب ها را با رعایت پلاریته روی نقاطی که می خواهیم اختلاف پتانسیل آن را اندازه بگیریم، قرار دهیم.

اگر با مولتی متر دیجیتال تصویر 5 بخواهیم مقدار ولتاژ DC را برای ولتاژهای در حد میلی ولت اندازه بگیریم، باید سلکتور را روی mV قرار دهیم و همچنین با دکمۀ SELECT روی مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری ولتاژ را روی mVDC قرار دهیم.

اندازه گیری ولتاژ DC با مولتی متر دیجیتال دارای رنج دستی

برای اندازه گیری ولتاژ DC با مولتی متر دیجیتال رنج دستی نیز به همان روش اندازه گیری ولتاژ AC عمل می کنیم. با این تفاوت که در اینجا باید رنج های مربوط به ولتاژ DC را انتخاب کنی

کار با مولتی متر دیجیتال، اندازه گیری جریان با آمپرمتر دیجیتال

برای اندازه گیری جریان گذرنده از یک شاخه، باید آمپر متر را به صورت سری با مدار قرار داد، در اینجا آمپرمتر به صورت یک سیم عمل می کند و جریانی که از آن عبور می کند اندازه گیری می شود. بر روی مولتی مترهای دیجیتال باید سلکتور را در حالی که به انتخاب رنج دقت می کنیم، روی آمپرمتر قرار داد. البته برخی مولتی مترهای دیجیتال که رنج اتوماتیک هستند، برای آمپرمتر، دارای دو یا سه رنج هستند. برای مثال در مولتی متر دیجیتالی که ما استفاده می کنیم (تصویر 2 و 7) سه رنج برای آمپرمتر وجود دارد. یکی با نام uA برای جریان های در حد چند میکرو آمپر تا 400 میکرو آمپر، یکی برای جریان های چند دهم میلی آمپر تا 400 میلی آمپر و در نهایت یکی هم برای جریان های بالاتر تا نهایتاً 10 آمپر. برای اندازه گیری جریان علاوه بر انتخاب رنج صحیح، باید سوکت پراب قرمز را در جای مخصوص آمپرمتر قرار دهیم. در برخی مولتی مترهای دیجیتال برای همۀ رنج ها یک سوکت مادگی روی مولتی متر دیجیتال وجود دارد. در برخی مولتی مترهای دیجیتال، برای رنج میلی آمپر و میکرو آمپر یک سوکت مادگی و برای رنج آمپر، یک سوکت مادگی دیگر وجود دارد. در برخی دیگر نیز، سوکت مادگی برای رنج های میلی آمپر و میکرو آمپر با سوکت مادگی ولتاژ و مقاومت و … یکسان و سوکت مادگی جریان رنج آمپر، جداگانه است. به تصویر زیر دقت کنید.